Öncelikle Kahramanmaraş merkezli, birçok yerleşim yerini etkileyen ve tüm yurt halkını acılar içinde bırakan deprem sonucu hayatını kaybeden insanlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına sabır ve başsağlığı diliyorum. sevdiklerini ve yakınlarını kaybeden tüm insanlarımız. Deprem bölgelerinde hizmet veren çeşitli mesleklerden kurtarma ekiplerine ve depremzedelere farklı şekillerde yardım etmeye çalışan tüm gönüllülere insani duyarlılıkları için şükranlarımı sunuyorum.
Balıklar okyanusta doğar, okyanusta yaşar ve okyanusta ölür. Ama öldüğü sırada “Okyanus nerede?” Diye soruyor… İnsan hafızası da zayıf ama şaşırtıcı ve hayal kırıklığı yaratan, kişisel hafızanın aksine çalışması beklenen toplumsal hafızada zayıfladığını gözlemlemek. 13 Mart 1992 Erzincan, ardından 17 Ağustos 1999 Marmara depremi, ardından 2011 Van, 2020 Elazığ-İzmir depremleri ve şimdi de bu geniş coğrafyayı saran deprem felaketini hala yaşıyoruz. Tüm bu deneyimleri yaşamadık mı? Benzer deneyimler yaşayan insanlar ve toplumlar neden geçmiş deneyimlerinden ders almıyor ve neden aynı hataları tekrarlıyor? Geçmişten ders almadıkça “anı yaşamak” boş bir telaffuzdan öteye geçemez.
1992 Erzincan depreminde AFAD, AKUT gibi kuruluşlar yoktu.
Erzincan’ın elektriği ve suyu olmayan bir ilçesinde mecburi hizmetini yapan genç bir doktor olarak, bölge insanının deprem acısını bir nebze olsun dindirmek ve Türkiye’nin her yerindeki afet bölgesine ulaşmayı amaç edinerek yurt dışından geldim. afetin ardından ilk 24 saat içinde dünyaya takviye sağlar. Kümelerden oluşan bir ekiple binlerce depremzedeye yerleştirildikleri çadırlarda hizmet vermeye çalıştık. Grup, doktorlardan kurtarma ve ilk yardım görevlilerine ve bina imalat uzmanlarına kadar çok çeşitli disiplinlerden profesyonelleri içeriyordu. Yaklaşık bir haftalık bir sürenin ardından hizmetin amacına ulaşmasını engelleyen unsurlar hakkında yetkililere çeşitli geri bildirimlerde bulunduk. Maalesef sonraki depremlerde de aynı bozulmaların devam ettiğini üzülerek gözlemledim.
1992 yılında gözlemlediğimiz aksaklıklar ve ardından gelen depremlerden edindiğim tecrübelere dayanarak, depremin hemen ardından ortaya çıkabilecek sorunların ve birebir sorunların daha iyi yönetilmesi için bazı önerilerimi şöyle özetleyebilirim:
1. Travma yaşayan yerel halktan yardım beklemek gerçekçi değil. Yeterli bilgi ve beceriye sahip, çeşitli mesleklerden oluşan profesyonel bir ekibin deprem bölgesine acilen nakledilmesi gerekmektedir.
2. Ölümlerin çoğu ilk 24-48 saat içinde meydana geldiği için ilk müdahaleyi yapacak veya kurtarma çalışmasında yer alacak ekiplerin sarsıntı bölgesine bir an önce ulaştırılması çok pahalıya mal olacaktır.
3. Deprem bölgesine giriş ve çıkışlar birden fazla kez çok zor olacağı için giriş çıkış trafiğinin düzgün bir şekilde düzenlenmesi, gereksiz araçlarla trafiğin tıkanmaması ve insan kalabalığının önüne geçilmesi, deprem bölgesine ulaşımın sağlanması çok değerlidir. zamanında yardım etmek ve mevcut sınırlı kaynakları etkin kullanmaktır.
4. İlk amaç yerel halkın somut temel ihtiyaçlarını karşılamak olmalıdır. Vücut ısısının düşmemesi için gerekli su, gıda, güvenli barınak, battaniye, giysi ve temas ağlarının kesilmemesini sağlamak çok değerli. Depremzedeler birçok doğal hasarlı bina ve konuta girmek istemedikleri için araçlarında kalarak yakıtlarını tüketmekte ancak daha sonra yakıt kaynaklarına ulaşmakta zorluk çekmektedir.
5. Portatif tuvaletlerin varlığı hem sürecin başında hem de sonraki aşamalarda boşaltma ihtiyacını karşılamak için çok değerlidir. Hijyenik koşullar sağlanmazsa bulaşıcı hastalıklar afetin yıkıcı etkilerini artıracaktır.
6. Tıbbi ekipman, tıbbi ekipman ve çeşitli yardımcıların varlığı gereklidir ancak yeterli değildir. Daha da değerli olan, planlı ve koordineli bir şekilde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilmesidir.
7. Amacına ve ulaşması gereken yere ulaşan yardım en pahalı yardımdır. Yardımın yeterince organize edilmiş olması çok değerli. Bazen yardım geliyor ama yardım depremzedelere eşit dağıtılmazsa yeni travmalara yol açabiliyor. Bu nedenle gıda-battaniye-giyecek gibi gerekli malzemelerin rastgele dağıtılmaması (kamyon üzerinden dağıtım gibi) çok değerlidir. Aksi takdirde bazı kişiler var olan yardımlardan büyük ölçüde yararlanırken, bazıları yararlanamamakta ve öfke, ıstırap gibi yeni travmalar yaşayabilmektedir.
8. Hasar tespit çalışmaları ve maddi kayıpların tazminine yönelik her türlü çaba şeffaf kriterlerle yapılmalı, haksızlık duygusu ve kastı yaratmamalıdır.
9. Afetlerden sonra depremzedeler kadar depremzadeler de ortaya çıkar. Mal ve can güvenliğini sağlamanın, yağmayı önlemenin, diğerlerinden daha sağlam görünen evlerin kira ve satış fiyatlarının artmasının yanı sıra, yardım toplama kisvesi altında para toplayan fırsatçılar ve dolandırıcılık kriz zamanlarında sık görülen davranışlardır. insan onuruna layık olmasalar bile bu türden.
10. Alışılmadık zamanlarda ikincil travma denebilecek durumlara sık rastlanır. İkincil travma, insanların rastgele bir travmanın ardından başlarına gelenlerden sorumlu tutulmasıdır. Örneğin bu tür afetlerden sonra “olan ilahi bir uyarıydı” gibi telaffuzlar yerel halk arasında kutuplaşmaya yol açabiliyor ve dayanışmaya en çok ihtiyaç duyulan bir dönemde ayrışma ve bölünmeye yol açabiliyor. Bu tür açıklamalar prestij olmamalı ve yayılması engellenmelidir.
11. Ne kadar iyi niyetli olursa olsun, gönüllülerin organize ve uyumlu bir şekilde çalışan grupların modülleri olmadıkları takdirde kurtarma çalışmalarını yavaşlatacaklarını iletmek çok değerlidir.
12. Yardım ve kurtarma çalışmalarının yapıldığı yerlerde karışıklık ve gürültü çıkarılmaması, müdahalenin amacına ulaşması açısından değerli olacaktır.
13. Şeffaf-güvenilir ve kolay ulaşılabilir bilgi kaynaklarının varlığı ve vurgusu provokatif söylemlere prestij vermemek adına çok değerlidir.
14. Zamanında, uygun ve sağlam bina güçlendirme çalışmaları, ileride gelişebilecek yeni felaketlerin önlenmesinden daha değerlidir.
15. Ulaşımın olmadığı yerlerde yol yapım ve onarım çalışmalarının hızlandırılması gerekecektir.
16. Depremde hayatını kaybeden insanların cenazelerinin defnedilene kadar nerede ve hangi koşullarda saklanmasının uygun olacağının belirlenmesi çok değerlidir. Bazen enkazdan ceset parçaları çıkarılıyor ve cesedin bulunup yerleştirilmesini gerektiren durumlar olabiliyor. Bu tür durumlar insan onurunu zedeleyen üzücü sonuçlara yol açabilmektedir.
17. Uzun süre tremor bölgesine yardım amaçlı çalışan bireyler de travma geçireceğinden bu kişilerin vardiyalı çalışmasını sağlamak çok değerlidir.
Depremden sonra sadece hayatta kalma çabası gösteren bazı kişilerin bir süre sonra yaşadıkları travma nedeniyle geçici ama kalıcı olabilecek çeşitli zihinsel tepkiler geliştirmeleri beklenen bir sonuçtur.
Bu yansımalar ve yaratabilecekleri olumsuz manevi tablolar bir sonraki yazımın içeriğini oluşturacaktır.
Hayatın kaçınılmaz acılarında anlam bulmak ve acılardan anlam çıkarabilmek, her geçen gün birbirine yabancılaşan insanlar için öğrenme yönünde bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Tanımadığımız insanlar için hissedebilmek bizi onlara yaklaştırıyor. Dünyamız tanımadığımız insanlara açıldığında büyür ve anlam kazanır. Bu felaketin, yarattığı tüm olumsuz sonuçlara rağmen birbirimize şefkat ve sevgiyle bağlanabilmemiz ve yabancılaşma hastalığını geride bırakabilmemiz için bir fırsat olmasını temenni ediyorum. Sevgiyle, şefkatle ve sağlıkla kalın.
ağ
