Nagihan KALSIN -ANKARA
Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Genel Başkanı Ali Rıza Öner, “Bertaraf tesislerinin ihaleleri genelde yap-işlet, yap-işlet-devret veya imtiyaz anlaşmaları çerçevesinde yapıldı. Bunlar yapılırken temel mekanizma Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’nındı (YEKDEM). Yani Devletimizin yenilenebilir enerji kaynaklarına verdiği teşvikler kullanılarak bu tesisler yapıldı. Ancak bu tesislerin yapıldığı ilk yıllarda elektrik fiyatları yüksek olduğu için YEKDEM sonrası işletme maliyetlerinin kurtaracağı hesaplanmıştı. Ancak günümüze geldiğinde özellikle güneş ve rüzgar enerji santrallerinde ilk yatırım maliyetlerinin düşmesi ve çok fazla yatırım yapılması serbest elektrik fiyatlarını hızla aşağı çekti, gün içi piyasasında elektrik fiyatlarının neredeyse sıfıra düştüğü yani üreticiye kazandırmadığı saatler oluyor” ifadelerini kullandı.
“Elektriğin yüzde 2’sini üretiyoruz”
Katı atık bertaraf tesislerinin çevreci tesisler olduğunu ve buranın işletmecilerinin bertaraf hizmeti karşılığında belediyeden herhangi bir bertaraf bedeli almadıklarını kaydeden Öner, “Bu tesisler ürettikleri elektriği satarak ayakta duruyor. Ancak YEKDEM sonrası dönem bu tesisleri olumsuz etkiliyor. Enerji Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Belediyeler ve katı atık bertaraf firmalarının bir araya gelerek bu duruma çözüm üretmeleri gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Dernek olarak taleplerinin YEKDEM süresinin katı atık bertaraf tesisleri için tekrar düzenlenerek yeni YEKDEM fiyatları ile en az 15 yıl daha devam etmesi olduğunu belirten Öner, şunları kaydetti: “Belediyeler ile gelir paylaşımı yapan tesislerin belediyelere verdikleri payın da kaldırılması önemlidir. Bu iş belediyeler için bir gelir kapısı değil, yapmakla yükümlü oldukları ve bunun için para harcaması gerekli olan bir hizmettir. Türkiye’deki katı atık bertaraf tesislerinin toplamı 350 megawatlık bir kapasiteye sahiptir. Türkiye’de üretilen elektriğin yüzde 2’si bu tesislerde üretiliyor. Bu sebeple bu tesislerin desteklenmesi çok bir yük de getirmeyecektir. Bu tesislerin ürettiği elektriğin azalttığı karbon emisyonu eşdeğeri ise yıllık 600 bin tondur. Bu tesisler yeşil elektrik üreterek metan gazının zararını 40 kat azaltıyor.”
